اوضاع اجتماعی ـ اقتصادی قزوین در عصر قاجار

عصر قاجار ، که پس از مرگ کریم خان زند، (1779م) با قیام آقامحمدخان قاجار آغاز و با عزل احمدشاه در 1925م/1344ق پایان می یابد، شاهد تغییر و تحولات مهمی بود. لذا از ویژگی های چشمگیری برخوردار بود، که به موازات آن، برساختارهای اجتماعی و اقتصادی ایران تأثیر گذاشت. در این راستا بررسی این مهم که اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران در دوره ی فوق چه تأثیری در قزوین به جای گذاشت؟ در روشن شدن بخشی از تاریخ محلی راه گشاست. چرا که ولایت قزوین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود که در مسیر مواصلاتی پایتخت با مناطق غربی و شمالی از مسیر رشت و تبریز قرار داشت از این تحولات و اثرات آن نه تنها بی نصیب نماند؛ بلکه اهمیت این موضوع سبب گردید که در سراسر دوره ی قاجار سیمای اجتماعی- اقتصادی این شهر در جایگاه یکی از ولایات مهم که به عنوان یک منطقه حاکم نشین مستقل مرتبط با پایتخت مطرح است و عنوان دارالسلطنه را به دوش می کشد تحت تأثیر قرار گیرد. چنانکه در عظیمترین تحولاتاجتماعیاین عصر، از منظر تاریخی نقش قابل توجهی را ایفا نمود. که حاصل آن دخالتهای بیگانگان و افتادن قزوین زیر چکمه ی سربازان روس و سلطه روزافزون بیگانگان همچون روسیه و انگلیس در بخش عمده ای از تجارت و بازرگانی شمال کشور و استفاده از موقعیت مواصلاتی قزوین تا پایان این عصر بود، که بی مبالاتی حکام قاجاری در اداره ی این ایالت نیز مزید بر علت شده، و هر چه بیشتر مردم و تجار این شهر را در تنگناهای ناشی از گسیختگی های اجتماعی و اقتصادی همچون ورشکستگی، قحطی و گرسنگی، هرج ومرج و ناامنی، بیماری و غارت ناشی از تجاوزگری های اشغالگران قرار می داد. و چه بسا دوره ی قاجاربدستیاری بیگانگان یکی از بحرانی ترین دوران های شهر قزوین را در زمینه های اجتماعی و اقتصادی به همراه آورد.